In 2019 leidde het opheffen van buslijn 3 tot mogelijkheden om de Assendorperstraat in Zwolle anders in te richten. Zwolle ging in gesprek met bewoners over meer groen en duurzame mobiliteit. Het resultaat: de stenige wijk is een stuk groener geworden en de sociale cohesie is enorm toegenomen. Er is meer leefplezier, meer ‘buitengeluk’ zoals het in Zwolle wordt genoemd. 

Jenine Overgoor (wijkbeheerder, gemeente Zwolle) en Arjan Broer (mobiliteitsmakelaar, ZZP-er) vertellen hoe stimuleren van duurzame mobiliteit in de wijk Assendorp leidde tot veel meer dan dat.

Foto's: Jenine Overgoor

Tips van de wijkbeheerder

Tips van de wijkregisseur:

  • ‘Trek de wijk in en ga in gesprek met bewoners. Luister naar de vraag uit de wijk, mensen moeten het willen, dan heeft een plan kans van slagen.’
  • ‘Begin met kleine stapjes zoals het anders inrichten van enkele parkeerplaatsen. Je hebt slagkracht, juist vanwege de kleine verandering waarvoor geen bestuurlijke besluiten nodig zijn.’

Van parkeerplek tot tuin

Wat is er gebeurd? Bewoners hebben de stap gezet om een parkeerplek voor hun huis op te geven en deze in te richten als groene verblijfsruimte. Dit was mogelijk wanneer mensen met twee huishoudens hun auto's op afstand parkeerden. Het liep niet meteen storm, maar steeds meer bewoners blijken bereid hun parkeerplek voor de deur in te leveren voor een stukje groen. 

Een parkeerplek is niet groot, maar in het stenige, vooroorlogse Assendorp was zo’n postzegeltuintje een grote winst. Bovendien stimuleerde het vergroenen van parkeerplekken tot het aanleggen van geveltuintjes. De bewoners zijn meer betrokken bij het groen in hun wijk én bij elkaar. 

Belangrijk voor dit project was dat er op loopafstand (maar niet voor de deur) een parkeerterrein beschikbaar was. Dit terrein was er wel, maar was niet aantrekkelijk en werd daarom bijna niet gebruikt. Samen met de bewoners is deze plek aangepast, zodat deze nu wel goed gebruikt wordt.

Bewoners betrekken

Het gesprek met bewoners startte tijdens een leefstraat event in de zomer. Zeven weken lang werd een deel van de straat afgesloten voor verkeer en ingericht als verblijfsplek. Hier leerden mensen elkaar kennen. Vanaf dat moment is de community Assendorp verder opgebouwd en zijn een aantal bewoners intensief betrokken bij de plannen. Het wijkbedrijf ’50 tinten groen’ is opgericht: enthousiaste bewoners die aan de slag gingen met vergroenen, verduurzamen van mobiliteit en energie opwekken. De meeste bewoners doen dit vrijwillig, enkele bewoners als betaalde zzp-er, o.a. als hovenier (‘groenmakelaar’) of ‘mobiliteitsmakelaar’. Ook voor de communicatie over de plannen zijn mensen uit de wijk zelf betrokken. Dat schept een band. 

Betrokkenheid van bewoners gaat niet vanzelf: er is veel verloop in de wijk omdat er veel starterswoningen, studentenwoningen en ‘zorgwoningen’ zijn. Er is veel energie in gestoken om zoveel mogelijk bewoners bij de plannen te betrekken. Dat is, op enkele uitzonderingen na, gelukt. Zo hebben studenten bijvoorbeeld zelf bankjes voor de wijk gemaakt.

Tips van de mobiliteitsmakelaar

Tips van de mobiliteitsmakelaar:

  • ‘Werk integraal! Er is zoveel meer te bereiken wanneer je tegelijkertijd meerdere aspecten meeneemt.’
  • ‘Combineer impulsen van bovenop met stimulering van bewoners onderop, dan levert participatie echt iets op!’
  • ‘Laat inwoners zelf keuzes maken uit beschikbare middelen, zo wordt eigenaarschap bevorderd.’

outro

Wat heeft het opgeleverd?

Het proces in Assendorp liep voor op de ontwikkeling van de omgevingsvisie Zwolle. Het was hiervoor dus eigenlijk een inspiratie. In de omgevingsvisie heeft het STOMP-principe (Stappen, Trappen, Openbaar Vervoer, Mobility as a Survice, Prive-auto) een prominente rol gekregen. De P van Privé-auto en Parkeren staat achteraan. 

Kortom, een klein project kan bijdragen aan een visie voor een hele stad! Bovendien hoeft gezondheid niet het uitgangspunt van een project te zijn om toch gezondheidswinst te behalen!

Hoe nu verder?

Assendorp is een voorbeeld voor andere wijken, maar het is niet zo dat het project 1-op-1 elders overgenomen kan worden. Iedere wijk is uniek, met eigen inwoners, eigen behoeften en wensen. Dat is een leerpunt dat de gemeente Zwolle meeneemt in o.a. de omslag naar meer gebiedsgericht werken. Hierdoor is een integrale aanpak in de wijken makkelijker te organiseren. En kunnen ook andere aspecten als klimaatadaptatie, energietransitie, natuur/biodiversiteit, gezondheid etc. betrokken worden bij ruimtelijke plannen in de wijken.