Het Paleiskwartier is een wijk in 's-Hertogenbosch die aan het eind van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw is ontwikkeld en gebouwd. Het Paleiskwartier is gesitueerd in het westelijke deel van de stad en is ingeklemd tussen de wijken Het Zand, Boschveld en Deuteren. Het industrieterrein De Wolfsdonken was vroeger gedeeltelijk gelegen op de plek waar nu het Paleiskwartier is gebouwd. Dit terrein was deels verpauperd.

Paleiskwartier, Den Bosch (foto: Rob Poelenjee)

Praktijkvoorbeelden

Hier vindt u een aantal voorbeelden waarin bodem, geluid en lucht bijdragen aan een gezonde leefomgeving.

Paleiskwartier, Den Bosch

Het Paleiskwartier ligt op een voormalig bedrijventerrein aan het spoor. De locatie ligt dicht bij een knooppunt van het openbaar vervoer waardoor er minder vervoer met auto's nodig is. Er zijn daarom minder parkeerplaatsen aangelegd. Dit komt mede tot uiting in de gehanteerde norm voor parkeerplaatsen. Uitgangspunten zijn het gebruik van duurzame energie en de ‘voetgangersvriendelijkheid' in het gebied. Verkeers- en spoorweglawaai speelden een rol bij de keuze van zonering van functies. In de bouwblokken hebben bijvoorbeeld zowel woningen als kantoorfuncties een plaats gekregen: kantoren aan de spoorzijde en woningen aan de beschutte zijde. In de groene binnentuinen (‘oases’) ontmoeten bewoners en werknemers elkaar, en er zijn natuur gebieden direct om de hoek om te skaten, fietsen en wandelen. Het Paleiskwartier kent een hoge woningdichtheid, met zowel compacte als grotere appartementen.

Houthaven, Amsterdam

In de Houthaven wordt een bedrijventerrein in een duurzaam en klimaatneutraal woon-werkgebied veranderd. Aan de rand van de Spaarndammerbuurt is een brede groene zoom aangelegd met daaronder een tunnel voor het doorgaande verkeer. De tunnel zorgt ervoor dat de Spaarndammerdijk rustiger en veiliger is. De nieuwe Houthaven bestaat uit zeven autoluwe eilanden. De eilanden liggen laag in het water en de bebouwing is relatief laag. Er zijn bruggen voor wandelaars en fietsers. In het westen grenst het woon-werkgebied aan de havens. De geluidsoverlast van de bedrijven in de havens wordt geweerd door geluidwerende bedrijfsbebouwing die de woningen in de luwte legt. Het Houthavenpark vormt een groene schakel tussen Houthaven en de Spaarndammerbuurt, die deze buurten met elkaar verbindt.

Spoorwijk, Den Haag

De stedenbouwkundige opzet van de Haagse Spoorwijk is gebaseerd op de oorspronkelijke kwaliteiten van het tuindorp. Een lange vierlaagse woonwand op een half verdiepte parkeergarage schermt de leefomgeving af van het spoor. Daarmee wordt de parkeerdruk en de geluidoverlast opgelost. De lange wand (300 meter) langs de spoorzone bestaat uit twee grote blokken met poorten naar de achterliggende hoven. Het wonen is hier gericht op de tuin aan de achterkant. Daarboven zijn de appartementen juist omgekeerd georiënteerd: de woonkamers hebben zicht op en over de groene spoordijk. Deze kant is geluidbelast (spoorweglawaai), maar toch zijn er buitenruimten. Aan de binnenkant is de galerij verbreed, zodat er ook zitplekken mogelijk zijn aan de rustige kant.

Gezonde Lucht, Utrecht

Gemeente Utrecht heeft actieplannen om de lucht in de stad gezonder te maken. Er mogen geen vervuilende dieselauto’s en -vrachtwagens in de milieuzone komen. De gemeente zorgt voor meer schonere (elektrische) vervoersmiddelen, schonere recreatie en schonere bouw. Auto- en vrachtverkeer moet zo veel mogelijk buiten de stad om rijden en leiden ze via de beste routes de stad in en uit. Ondernemers zijn gevraagd om praktischer en schoner goederenvervoer in de (binnen)stad te gebruiken. De gemeente moedigt inwoners en bezoekers aan om vaker te gaan lopen, te fietsen, of het openbaar vervoer te nemen. Door snorfietsers op veel plekken op de rijbaan te laten rijden hebben fietsers minder last van uitlaatgassen, en is de doorstroming en de verkeersveiligheid op het fietspad tegelijk beter. Verder bouwt Utrecht langs drukke wegen geen nieuwe voorzieningen voor groepen die extra gevoelig zijn voor luchtverontreiniging. Bij plannen voor de inrichting van de stad kijken experts van onze afdeling Volksgezondheid mee. Zij letten bijvoorbeeld op dat er voldoende afstand blijft tussen drukke wegen en woningen, scholen, kinderopvanglocaties, bejaardenhuizen, verpleeghuizen en ziekenhuizen.

Milieuzones Nederland

Op diverse locaties in Nederland zijn milieuzones ingesteld waar vervoersmiddelen die op diesel rijden geweerd worden, om zo te zorgen voor schonere lucht in binnensteden. Op dit moment zijn er 4 steden die een milieuzone hebben voor personen- en bestelauto’s die op diesel rijden: Amsterdam, Arnhem, Den Haag en Utrecht. Dertien gemeenten hebben een milieuzone voor dieselvrachtauto’s: Amsterdam , Arnhem, Breda, Delft, Den Haag, Eindhoven, Leiden, Maastricht, Rijswijk, Rotterdam, ’s-Hertogenbosch, Tilburg en Utrecht. Van deze gemeenten hebben Amsterdam en Eindhoven ook een milieuzone voor autobussen; Den Haag voert deze per 1 januari 2022 in. Amsterdam gaat nog een stapje verder, en heeft op dit moment ook een milieuzone voor taxi’s en brom- en snorfietsen. Den Haag heeft deze al eerder ingevoerd.

Stad van de Zon, Heerhugowaard

Stad van de Zon is de grootste CO2-emissieneutrale wijk ter wereld. Er wordt net zoveel duurzame energie opgewekt, als er door de wijkbewoners wordt verbruikt. Daarnaast is deze wijk bijzonder vanwege de architectuur. De woningen in deze wijk zijn energiezuinig en de meeste hebben zonnepanelen. De autovrije woonstraten worden ingericht met groen, speciale bestrating of speelvoorzieningen. Een groot meer biedt natuur en recreatie. Een stromingslabyrint zorg ervoor dat het water uit dit meer op een natuurlijke manier wordt gezuiverd.

Playground De Verademing, Den Haag

In Den Haag ligt sport- en recreatiepark De Verademing. Het park was rond 2000 aangelegd op sterk vervuilde grond. Het gebied werd geasfalteerd of opgehoogd met schone grond met hoge muren rondom. Vanwege een aantal redenen werd het aanvankelijk niet echt gebruikt. Het hoge en lage deel waren niet verbonden. Muren en hekken blokkeerden het zicht op het park en de sportvelden in het midden. De entrees lagen op de verkeerde plekken. Buurtbewoners maakten zich hard voor verbetering van het park. De mogelijkheid hiervoor ontstond door de herontwikkeling van het naastgelegen Gemeentelijk Industrie Terrein. Het park is nu een levendige plek, waar mensen van allerlei leeftijden en culturen samenkomen.

A2 tunnel en Groene Loper Maastricht

De A2 was lange tijd het ‘verkeersriool’ van Maastricht. Naast files en doorstromingsproblemen veroorzaakten de hoge verkeersbelasting en het sluipverkeer op deze snelweg voor aanzienlijke leefbaarheidsproblemen in de aan weerszijden van de stadstraverse liggende A2-wijken. Door het dagelijkse lawaai, de onveilige verkeerssituaties en de ongezonde concentraties van fijnstof en stikstofdioxide. Om de verschillende vraagstukken met één aanpak op te lossen, kozen de vier overheidspartners er voor om gebiedsontwikkeling en verkeersinfrastructuur aan te besteden als één integraal gebiedsontwerp. Met dit ontwerp werd tegelijk gewerkt aan een betere leefomgeving met meer verkeersveiligheid, betere luchtkwaliteit, minder geluidsoverlast en volop ruimte voor ontmoeting. Er is een langgerekte bomenlaan op de tunnel gerealiseerd, Doel is de Groene Loper een plek te maken waar mensen bij elkaar komen om te recreëren, te wonen en te werken. Ander doel is om aangrenzende wijken met elkaar te verbinden. Niet alleen door het toevoegen van paden, groen en nieuw vastgoed, maar ook door samenwerking op sociaal-maatschappelijk gebied.