Gezond ontwerpen en inrichten van de leefomgeving? Neem daarvoor gezondheid vanaf het begin als uitgangspunt. Alleen dan lukt het om bewoners voldoende te beschermen tegen milieurisico's en hen te stimuleren tot gezond gedrag. Naast specifieke inzet op gezondheidsbescherming en -bevordering, zijn een aantal voorwaarden van belang rondom kwaliteit, comfort, toegankelijkheid en nabijheid:

  • Zorg ervoor dat voorzieningen als winkels, scholen, zorgvoorzieningen en een park lopend of fietsend bereikbaar zijn. De nabijheid van voorzieningen faciliteert gezondheid en zelfredzaamheid.
  • Zorg voor een openbare ruimte die aantrekkelijk, praktisch bruikbaar en comfortabel is. 
  • Let daarbij op maat en vorm, op geluid en wind. 
  • En zorg voor begrenzing van plekken, dat geeft een gevoel van geborgenheid. 
  •  Voorkom obstakels, zodat iedereen er lopend of fietsend kan komen, ook mensen met een kinderwagen, rolstoel of rollator.

Andere vertrekpunten gaan over veiligheid, onderhoud, diversiteit en flexibiliteit: 

Veiligheid

  • Zorg voor verlichting, zichtbaarheid en overzicht op openbare ruimten en groenvoorzieningen. 
  • Zorg ervoor dat de voorkant van gebouwen grenst aan openbare ruimte in plaats van blinde gevels. Op die manier is er uitzicht - en daarmee toezicht - op de locatie. 
  • Zorg voor levendigheid overdag en ’s avonds door functiemenging in de plint van bebouwing: bijvoorbeeld wonen en groen, of sporten en uitgaan. Ook dat garandeert toezicht. 
  • Voorkom potentieel onveilige plekken als onderdoorgangen. 

Onderhoud

  • Houd vanaf het begin van het planproces rekening met toekomstig beheer. 
  • Kijk wat de mogelijkheden zijn voor zelfbeheer door bewoners of financiële bijdrage door bedrijven.
  • Herstel zo snel mogelijk bij vernieling, verval of vervuiling.

Diversiteit

  • Houd rekening met behoeftes van verschillende groepen en ontwerp voor hen allemaal. Wensen voor de inrichting van de openbare ruimte variëren afhankelijk van leeftijd, gender, culturele achtergrond en opleiding- of inkomensniveau. Zo heeft een peuter bijvoorbeeld een andere actieradius dan een tiener. En daarmee ook hele andere behoeften. 
  • Ga met bewoners in gesprek om specifieke behoeften te weten te komen. 

Flexibiliteit & adaptief ontwerpen

  • Houd bij het ontwerp al rekening met veranderingen van bewoners in de loop van de tijd. Kan een speelplek voor jonge kinderen bijvoorbeeld gemakkelijk worden omgevormd tot een hangplek voor tieners? Denk ook aan levensloopbestendige woningen. 
  • Denk bij het ontwerpen decennia vooruit en houd rekening met toekomstige ontwikkelingen. 
  • ‘Het is nooit af’: bepaal na verloop van tijd of de leefomgeving nog aansluit bij de wensen en behoeften van de gebruikers.
  • Houd ook rekening met het veranderende klimaat: denk aan voorzieningen voor waterberging en plekken waar mensen verkoeling kunnen vinden.