Er zijn verschillende soorten plannen die kunnen leiden tot een gezondere leefomgeving. Denk aan stedenbouwkundige plannen, inrichtingsplannen voor de openbare ruimte en het omgevingsplan, waarin gezondheid geborgd kan worden.

Omgevingsplan

Gemeenten moeten moet na invoering van de Omgevingswet een omgevingsplan maken. Ze krijgen hiermee meer mogelijkheden om lokale afwegingen te maken en bij de inrichting van de omgeving rekening te houden met gezondheid. Dit kan via het formuleren van randvoorwaarden om gezondheid te waarborgen en te bevorderen. Maar gemeenten kunnen ook streefwaarden of omgevingswaarden vaststellen. De ambities en mate van sturing kunnen geconcretiseerd worden opgenomen in planregels. Of via dynamische beleidsregels gekoppeld worden aan het omgevingsplan.

Het kan gaan om een omgevingsplan wat leidt tot gezonde ontwikkelingen, maar ook om een gebiedsontwikkeling die u vastlegt in het omgevingsplan.

Voorbeelden uit de praktijk kunt u vinden op onze pagina Voorbeelden en in de Handreiking Planregels van GGD GHOR.

Stedenbouwkundig plan / inrichtingsplan openbare ruimte

Via een stedenbouwkundig plan voor een nieuw gebied of de herstructurering van een gebied kan gezondheid ook bevorderd, bijvoorbeeld door combinatie van functies, veel groen in de wijk, ruimte voor de fiets en juist minder voor de auto, ruimte voor sport en spel, etc. De inrichting van de openbare ruimte is hierbij belangrijk. Via bijvoorbeeld de inrichting van een park of plein zijn ontmoetingen te stimuleren , eenzaamheid tegen te gaan en de sociale samenhang in een wijk te verbeteren.

Inspirerende voorbeelden kunt u vinden bij praktijkverhalen en Gezond Ontwerp.

Houd gezondheid in beeld

Misschien maakt u plannen op andere beleidsterreinen zoals vervoer of sociaal domein of sport? Ook dan kunt u rekening houden met gezondheid. Uw gezondheidsambities vertaalt u, in samenwerking met verschillende partijen, naar een gezond programma van eisen en in uw ontwerp gebruikt u gezonde ontwerpprincipes. Misschien kan gezondheid ‘meeliften' met een ander thema, zoals duurzaamheid of (gezonde) mobiliteit. Denk in deze fase ook al aan de uitvoering van het plan en beheer(ders); ook daar is gezondheidswinst te boeken. Denk ook al na over de monitoring, zodat u kunt nagaan of uw doelen bereikt worden.

Stem het plan af met andere (beleids)programma' s en gebieden

Het is belangrijk om ook rekening te houden met het effect van een plan op andere beleidsterreinen, op andere locaties en op andere (kwetsbare) groepen. In deze fase kan men de gezondheidsambities leggen naast de ambities van de andere beleidsterreinen. Waar is synergie mogelijk, waar zijn knelpunten? Wat is belangrijk bij het afwegen van verschillende plan-alternatieven? Denk ook aan de effecten op langere termijn. 

Het is ook belangrijk om het plan af te stemmen met andere programma’s in hetzelfde gebied en  in naastgelegen gebieden. Misschien kunt u meeliften met een ander plan om uw doelen voor een gezonde leefomgeving te bereiken?

Wees flexibel

Houd een plan flexibel om in de toekomst in te kunnen spelen op ontwikkelingen in de maatschappij. Denk daarbij bijvoorbeeld aan tijdelijk gebruik van woningen voor maatschappelijke bestemmingen of het vervangen van parkeerruimte door groen.