Wijkgerichte aanpak: Kronenburg

Voor de beeldvorming en om de vragen behapbaar te houden is er voor gekozen om op één wijk te focussen. Deze wijk is Kronenburg: een relatief versteende wijk in Arnhem Zuid uit de jaren '70 en '80. De leeftijd van de bewoners ligt hoger dan het Arnhemse gemiddelde en het grote winkelcentrum midden in de wijk zorgt voor veel voorzieningen en levendigheid.

In de praatplaat resultaten in de rechter kolom is het doorlopen proces met kort de opgedane inzichten opgenomen.

Snelkookpan

Door de pilot bewust tot drie maanden te beperken, hebben we voor een snelkookpan-effect gezorgd. Samen met collega's binnen en buiten de organisatie hebben we onderzocht en vat gekregen op wat we met gezondheid kunnen binnen de fysieke leefomgeving en de omgevingswet. Wat houdt dit thema concreet in? Hoe breed moeten we het opvatten? En wordt dit beeld gedeeld door de collega's uit de verschillende beleidsdomeinen?

De gezondheid van een wijk in kaart brengen

De pilot is afgetrapt met een brainstorm over gezondheid, om een beeld te krijgen van het thema. Daarna hebben we gekeken op welke wijze de wijk Kronenburg in kaart gebracht kan worden. Er is daarbij keus uit verschillende instrumenten. Veel ervan zijn opgenomen in de lijst instrumenten op deze website. 
In Arnhem hebben we ervaring opgedaan met de quickscan Gezonde Leefomgeving en de leefplekmeter.

De quickscan vraagt om feitelijke data over leefomgeving en gezondheid, de leefplekmeter kijkt met name naar de beleving van bewoners en andere betrokkenen. Door beide instrumenten te combineren met (demografische) gegevens en inzichten van de wijk, ontstaat een redelijk compleet beeld van de kwaliteit van de leefomgeving.

Ervaring met instrumenten

De inzichten uit de brainstorm en onze ervaringen met de bovenstaande instrumenten hebben geleid tot onze 'Arnhemse aanpak'. Samen met collega's uit verschillende beleidsvelden hebben we de thema's uit de quickscan op maat gemaakt voor de Arnhemse wijken. Daarbij zijn ook 'handvatten' geschreven voor nieuwe thema's. Wat houdt dit thema in en waar haal ik de juiste gegevens vandaan?. Ook heeft de Arnhemse pilot tot het advies geleid om de feitelijke informatie altijd te combineren met de ervaring van de bewoners en gebruikers.

Omgevingsplan

Het beeld dat uit de quickscan en leefplekmeter ontstond, is besproken met collega’s van de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) en de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA). Aan de hand van het huidige bestemmingsplan is gekeken waar er mogelijkheden zijn om de gezondheid te kunnen verbeteren.
De focus op het omgevingsplan bleek lastig; in Kronenburg werken we met een beheergericht bestemmingsplan. Aanpassingen en interventies die voor de wijk ontwikkeld worden, moeten dus wel haalbaar zijn binnen de bestaande structuur. Het is wel mogelijk om er voor te zorgen dat het bestemmingsplan / omgevingsplan de ambities die de gemeente heeft uitdraagt, bestaande waarden beschermt en gewenste ontwikkelingen faciliteert.

Naast ons eigen onderzoek hebben we ook deelgenomen aan verschillende leerkringen en bijeenkomsten. Hier zijn we veel gemeenten tegengekomen waar gezondheid als overkoepelend thema wordt ingezet. Voor Arnhem geldt dit niet. Dat betekent dat we gezondheid onder moeten brengen in andere projecten en thema’s. We houden er rekening mee bij het actualiseren van bestemmingsplannen en ook binnen thema's als klimaatadaptatie en energietransitie. Op de lange termijn zullen we gezondheid in elk van de omgevingswetinstrumenten moeten integreren - dus ook in de visie en de programma's. Voor nu is het vooral zaak om verder ervaring op te doen met de instrumenten en het proces en gezondheid als thema ook bij andere collega's onder de aandacht te brengen. De praatplaat in de rechter kolom geeft het voorgestelde proces weer.