Nieuwe stadswijk langs de snelweg A10

Tegen de snelweg A10 west aan is tussen 2010 en 2021 een nieuwe stadswijk gebouwd in Amsterdam-West: Laan van Spartaan. Waar voorheen alleen sportvelden lagen, staan nu ruim 1600 nieuwe woningen en twee kunstgrasvelden. Door de druk op de woningbouw besloot de gemeente deze locatie met hoge belasting aan luchtverontreiniging en geluid toch te ontwikkelen. Om de luchtkwaliteit in de woningen zo goed mogelijk te maken is balansventilatie toegepast met de inlaat aan de relatief schone zijde. Daarnaast is volop ingezet op verlaging van de geluidbelasting.

Hoogbouw als geluidscherm

In het bouwplan van nieuwe woningen wordt vaak een maximale hoogte van de bebouwing bepaald.  In dit project was juist de minimale bouwhoogte van belang. Alleen een gebouw dat hoog genoeg is kan namelijk fungeren als geluidsscherm. Het woonblok langs de snelweg, ‘de tribune’, is daarom gemiddeld 33 meter hoog. De snelwegzijde is bekleed met een geluidwerende vliesgevel van staal en glas met daarachter de galerij. Aan de geluidsluwe zijde hebben sommige woningen een balkon of terras. Deze kant geeft door het gebruik van hoogte- en diepteverschillen het gebouw zijn naam. Bewoners kijken uit over de sportvelden en is het gebouw is dus een soort tribune.

Geluid langs de Erasmusgracht

Bij de Laan van Spartaan is de snelweg A10 een directe bron van geluid, maar dit geluid komt ook via de Erasmusgracht het gebied binnen. Voor deze kant van de wijk is ervoor gekozen om niet te werken met een traditionele dichte of glazen gevel om de woningen af te schermen van het geluid, maar te zoeken naar een creatief alternatief. Dat leidde tot speciaal voor deze locatie ontwikkelde lamellen. Deze zijn op zo’n manier vormgegeven en op het gebouw geplaatst dat ze het geluid optimaal weerkaatsen. Het resultaat: een gebouw met een open karakter waarin bewoners zich niet ‘opgesloten’ voelen achter een extra gevel. Aan de buitenkant vormen de lamellen een soort  sculptuur door de variatie in diepte en onderlinge afstand. Daardoor ontstaat een mooi ritme tussen open en dicht.  

Beeld: Arthur Bagen

Geen ruimte voor parkeren op straat

Om de leefbaarheid in de wijk te bevorderen is er in het project geen ruimte gemaakt voor eigen parkeerplaatsen. Ook komen bewoners van Laan van Spartaan niet in aanmerking voor een parkeervergunning op straat. Wat wel kan is een parkeerplaats huren of kopen in een parkeergarage. Op één van de parkeergarages is overigens een gezamenlijke binnentuin voor omwonenden. 

Diversiteit van bewoners en functies

Door de verschillende type woningen is er veel variatie qua bewoners in Laan van Spartaan. Er wonen o.a. gezinnen, ouderen, studenten en topsporters. De faciliteiten in de wijk zijn afgestemd op deze diversiteit. Zo zijn er, naast woningen, kantoren, een klimhal met bar en eetcafé, een zorgsteunpunt en ruimte voor dagbesteding. Twee van de oorspronkelijke sportvelden zijn behouden gebleven en voorzien van kunstgras. Deze velden liggen centraal in de wijk. Rondom de voetbalvelden is een trimparcours aangelegd met toestellen voor sport en spel. Bij picknicktafels dichtbij de voetbalvelden en in de hofjes kunnen mensen elkaar ontmoeten. Al deze voorzieningen zorgen in de nieuwe wijk voor bevordering van gezondheid. Een mooie aanvulling van de bescherming van gezondheid via beperking van de geluidbelasting.