Bij het maken van beleid zijn er verschillende afwegingsmethoden. Een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA), Kosteneffectiviteitsanalyse (KEA) of Impactassesment (IA) zijn voorbeelden daarvan. Ze helpen zichtbaar te maken wat een investering in de gezonde leefomgeving oplevert. We geven je een overzicht van afwegingsmethoden.

Welke afwegingsmethode kan je wanneer helpen? Waarop moet je letten? Het overzicht helpt om te bepalen welke van de methoden het meest passend is voor welke beleidsbeslissing. Het meest uitgebreid gaan we in op de MKBA. Het is een analyse waar vaak naar gevraagd wordt binnen gemeenten en provincies, maar waarvan de uitvoering uitdagend is. Hoe zit dit?

Ga naar instrument Afwegingsmethoden en MKBA's

Gebruik instrument

Planfase

Te gebruiken in de volgende stappen:

  • Huidige situatie plangebied
  • Ambitie en visie
  • Planvorming
  • Monitoring en evaluatie

Zie ook 'Aan de slag' voor meer informatie.

Methode en product

Verschillende afwegingsmethoden staan uitgewerkt. Bij elke methode wordt een korte toelichting gegeven. Bij MKBA wordt ook ingegaan op de randvoorwaarden voor het goed uitvoeren ervan en de meerwaarde van deze analyse per gemeentelijke planfase. 

Het gaat om de volgende afwegingsmethoden:

  • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA)
  • Kosteneffectiviteitsanalyse (KEA)
  • Kengetallen KBA of Indicatieve MKBA
  • Multicriteria-analyse (MCA)
  • Impact Assessment (IA)
  • Participatieve Waarde Evaluatie (PWE)
  • Ex-post evaluatie

Benodigde gegevens & expertise

Afwegingsmethoden vereisen veel gegevens en expertise om uitspraken te doen over de impact van de voorgestelde beleidsoptie(s). Hoe meer deze impact in geld moet worden uitgedrukt (monetarisering), hoe complexer de benodigde data is. Deze data (de kengetallen) kunnen uit bestaande literatuur worden gehaald. 

Ontwikkeling

Oorsprong en opdrachtgever

De kennisnotitie ‘Werken aan een gezonde leefomgeving met behulp van maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s)’ is ontwikkeld door het RIVM vanuit het Programma Gezonde Leefomgeving (PGLO) in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Evaluatie instrument

In de loop van 2025 worden er verschillende afwegingsmethode met voorbeelden voor de Gezonde Leefomgeving uitgewerkt vanuit het Programma Gezonde Leefomgeving.

Laatste versie

2025

Gebruiksvoorwaarden

Er zijn geen aanvullende gebruiksvoorwaarden.

Vragen en contact

Stel je vragen, opmerkingen of suggesties over het instrument via pglo@gezondeleefomgeving.nl